Serwis Urzędu Miasta Olsztyna: MPR 2023

„Rewitalizacja – to kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji.”

Minister Infrastruktury i Rozwoju,
Wytyczne w sprawie rewitalizacji
w programach operacyjnych na lata 2014-2020,
Warszawa 3.07.2015 r.

W dniu 26 sierpnia 2015 r. Rada Miasta Olsztyna zadecydowała o przystąpieniu do opracowania nowego programu rewitalizacji dla Olsztyna – dokumentu, który będzie integrował i koordynował różne aktywności i działania, zmierzające do wspólnego celu: ożywienia najbardziej zdegradowanych części miasta (w języku łacińskim re vita, czyli przywrócenie do życia).

Geneza powstania pojęcia rewitalizacji jako zintegrowanych działań na rzecz rozwoju obszarów miejskich, ma swoje korzenie w zjawisku suburbanizacji, czyli wyludniania się centrów miast na rzecz dzielnic usytuowanych na obrzeżach miast lub osiedli podmiejskich. Proces ten początkowo pojawił się w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, ale już od 3 ćw. XX w. dotykać zaczął również miast europejskich. Aby temu przeciwdziałać zaczęto skupiać wysiłki na podejmowaniu zintegrowanych działań zarówno w sferze mieszkaniowej, jak i kulturowej, gospodarczej i przestrzennej, w celu podniesienia atrakcyjności wyludnionych dzielnic śródmiejskich. Pojawił się wówczas zasadniczy wniosek, że miasto bez człowieka nie może się rozwijać w sposób zrównoważony oraz, że to mieszkańcy są głównym napędem tego rozwoju.

W tym rozumieniu działania podejmowane w procesie rewitalizacji skierowane winny być przede wszystkim do lokalnej społeczności i odpowiadać jej konkretnym potrzebom. Dotyczy to zwłaszcza osób, które z różnych przyczyn, znalazły się w trudnej sytuacji życiowej i nie potrafią samodzielnie rozwiązać swoich problemów. Aby wspólnie stworzyć z Olsztyna miejsce lepsze do życia, pracy i odpoczynku należy zadbać przede wszystkim o to, żeby wszyscy mogli współuczestniczyć w tym procesie. Bardzo ważne w tym kontekście jest właściwe rozumienie procesu rewitalizacji, obejmującej nie tylko na remont czy tworzenie nowej infrastruktury, ale nastawionej przede wszystkim na aktywizację i integrację lokalnej społeczności oraz budowanie jej więzi z miastem.

29 czerwca 2016 r. Rada Miasta Olszyna zdecydowała o przyjęciu do realizacji Miejskiego Programu Rewitalizacji Olsztyna 2020. Dokument zawiera wieloletni plan zintegrowanych działań w sferze społecznej, przestrzennej i gospodarczej, prowadzonych przez wszystkich interesariuszy procesu rewitalizacji. Działania te będą skoncentrowane na obszarze rewitalizacji, wyznaczonym w oparciu o analizę negatywnych zjawisk na terenie całego miasta. Obszar ten zlokalizowany jest w centralnej części Olsztyna i obejmuje w całości osiedla Zatorze, Śródmieście, Grunwaldzkie oraz częściowo osiedla Wojska Polskiego, Kętrzyńskiego, Kościuszki, Podgrodzie, Kormoran, Pojezierze i Nad Jeziorem Długim. Szczegółowa charakterystyka degradacji tego obszaru, ale także analiza jego potencjałów, które mogą stymulować i wspierać procesy rozwojowe, zostały zawarte w programie.

Do współtworzenia programu, jako forum ekspertów, zostali zaproszeni przedstawiciele różnych sfer, reprezentując organizacje pozarządowe, rady osiedli, seniorów, osoby niepełnosprawne, przedsiębiorców, urbanistów, środowisko kultury oraz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski. Udział
w powstawaniu dokumentu mieli także sami mieszkańcy zgłaszając propozycje przedsięwzięć rewitalizacyjnych, które zostały przekształcone w kierunki działań programu rewitalizacji. Po ukończeniu prac projekt programu został poddany konsultacjom społecznym, podczas których mieszkańcy Olsztyna,
a także lokalne organizacje pozarządowe mogły wnieść swoje uwagi i sugestie. Przez cały okres prac nad programem trwała procedura oceny oddziaływania na środowisko, która została przeprowadzona zgodnie
z przepisami ustawy o udostępnianiu informacji o środowisko i jego ochronie, udziale społeczeństwa
w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko

W dniu 25 listopada 2020 r. Rada Miasta Olsztyna zdecydowała o wydłużeniu okresu wdrażania programu rewitalizacji do końca 2023 r., bez ingerowania w treść dokumentu w zakresie celów programu, podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, pozostałych rodzajów przedsięwzięć oraz kierunków działań mających na celu eliminację oraz ograniczenie negatywnych zjawisk powodujących sytuację kryzysową.
Zmiana podyktowana była głównie przesunięciami w harmonogramie konkursów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego 2014 – 2020, który stanowi główne źródło finansowania programu. W roku 2020 część zaplanowanych w MPRO przedsięwzięć rewitalizacyjnych była wciąż w trakcie realizacji, część z nich jeszcze się nie rozpoczęła. Dotyczy to zarówno projektów realizowanych przez Miasto Olsztyn, jak i Wspólnoty Mieszkaniowe, podmioty gospodarcze, a także organizacje pozarządowe realizujące projekty rewitalizacyjne, w szczególności w obszarze usług społecznych. Zgodnie z zasadą n+3, wynikającą z reguł zarządzania finansowego publicznymi środkami wspólnotowymi, projekty objęte wsparciem w ramach budżetu Unii Europejskiej, ustalonego na lata 2014 – 2020, mogą być realizowane i rozliczane do końca 2023 r.

Przepisy ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji dopuszczają do dnia 31 grudnia 2023 r. realizację przedsięwzięć wynikających z programu zawierającego działania służące wyprowadzeniu obszaru zdegradowanego ze stanu kryzysowego, przyjmowanego uchwałą rady gminy, bez uchwalania gminnego programu rewitalizacji w rozumieniu przepisów ustawy.

Zachęcamy do zapoznania się z Miejskim Programem Rewitalizacji Olsztyna 2023 oraz czynne włączenie się w jego realizację w najbliższych latach.

Z programem przyjętym przez Radę Miasta Olsztyna oraz innymi ważnymi dokumentami można zapoznać się poniżej: