Szkoła jest miejscem, gdzie występują nieomal wszystkie nurtujące dzieci i młodzież,  co za tym idzie ich opiekunów,  problemy i związane z tym zagrożenia.

Szkoła zobowiązana jest do wczesnego rozpoznawania niedostosowania i podejmowania stosownych działań. Właściwa reakcja wychowawcy, pedagoga, dyrektora na zaistniałe sytuacje zagrożenia oraz powiadomienie w razie potrzeby stosownych instytucji mogą w istotnym stopniu zwiększyć skuteczność oddziaływań. Zaproponowane poniżej procedury, jasno określają obszary działania dla placówek oświatowych, wskazując na miejsce Policji w realizacji tych procedur. Nie każde zdarzenie związane z agresją i przemocą rówieśniczą na terenie szkoły musi być jednoznaczne z poinformowaniem o tym Policji. 

1. Bezpieczeństwo w sieci

Internet zrewolucjonizował wiele dziedzin ludzkiego życia. Jako narzędzie pracy i rozrywki stał się niezbędny w większości firm, instytucji, organizacji i w coraz większej liczbie gospodarstw domowych. Umożliwia wszechstronną komunikację i ułatwia kontakty niwelując ograniczenia przestrzenne i zapewniając porozumiewanie się w czasie rzeczywistym. Pozwala na obrót towarami, zlecanie, a także zdobywanie czy wykonywanie pracy. Ułatwia naukę i rozwijanie zainteresowań, daje możliwość dyskusji o hobby z osobami je dzielącymi, a nawet zdobycia tytułu naukowego na wirtualnym uniwersytecie. Popularność zdobywa e-demokracja: wybory za pośrednictwem Internetu, budowanie społeczności lokalnych z jego pomocą. Sieć jest bankiem informacji ze wszystkich dziedzin dostępnym każdemu zainteresowanemu, narzędziem umożliwiającym prawdziwą demokratyzację wiedzy.

Jednak z używaniem Internetu wiążą się potencjalne niebezpieczeństwa, zagrażające w szczególny sposób najmłodszym jego użytkownikom. "Nigdy nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie" - to hasło jest kluczem do większości problemów i zagrożeń występujących w Sieci. Po drugiej stronie może być pedofil szukający na czatach potencjalnych ofiar, oszust wykorzystujący zaufanie podczas aukcji internetowej, haker włamujący się na nasze konto bankowe czy morderca poznający przyszłą ofiarę w serwisie randkowym. Nawet, wydawałoby się niepodważalne zalety Internetu nie zawsze bronią się same.

Dostępność wszelkiej wiedzy to szczytne hasło, tracące swój sens w obliczu faktycznego braku kontroli nad zamieszczanymi w Internecie treściami. Niepożądany dostęp do materiałów nielegalnych lub szkodliwych to tylko jedna strona medalu. Bezproblemowy wgląd do informacji umożliwiających atak terrorystyczny, to skrajny przykład drugiej.

Sam w sobie Internet nie jest ani zły, ani dobry - jest po prostu narzędziem... Tak jak np. samochód, który ułatwia i przyspiesza komunikację, ale z jego używaniem wiąże się pewne ryzyko. Nasze bezpieczeństwo jest w dużym stopniu zależne od zachowania innych ludzi. Konieczne staje się więc, zarówno na drodze, jak i w cyberprzestrzeni, stosowanie zasady ograniczonego zaufania. Wiele zależy również od nas samych, nie należy więc poruszać się w Sieci nie przestrzegając podstawowych zasad bezpieczeństwa. W samochodzie zapinamy pasy, zaś wchodząc do Internetu powinniśmy pamiętać o programie antywirusowym i firewallu. Nieznajomość zasad kultury internetowej - Netykiety - narazi nas na niechęć ze strony innych użytkowników.

żródło: Podręcznik "Bezpieczeństwo dzieci w Internecie" www.dzieckowsieci.pl

Materiały do pobrania:

"Jak reagować na cyberprzemoc". Poradnik dla szkół - Akademia Bezpiecznego Internetu FDN we współpr. z CMPPP - poradnik adresowany głównie do nauczycieli i pedagogów szkolnych. Pokazuje jaka jest specyfika cyberprzemocy oraz jak krok po kroku reagować w przypadku zdiagnozowania takiego problemu w szkole. (PDF, 2MB, 76 s.).

Cyberprzemoc - charakterystyka zjawiska, skala problemu, działania profilaktyczne <javascript:OpenMMedia - Łukasz Wojtasik - artykuł omawia istotę cyberprzemocy i skalę zjawiska na podstawie badań. Zawiera również informację o działaniach majacych na celu zabieganie wystąpienia problemu (PDF, 177KB, 5 s.).

Bezpieczeństwo dzieci korzystających z Internetu - Fundacja Dzieci Niczyje na zlecenie Telekomunikacji Polskiej - raport z września 2008r omawiający zagrożenia związane z korzystaniem przez dzieci z Internetu, skalę zjawiska, sposoby przeciwdziałania na szczeblu krajowym i międzynarodowym (PDF, 928KB, 66 s.).

Charakterystyka zagrożeń dla dzieci w Internecie - Łukasz Wojtasik - artykuł omawia dwie kategorie zagrożeń, na jakie narażone są dzieci korzystające z Internetu: niebezpieczne kontakty oraz szkodliwe (niebezpieczne) treści. Podane są również wyniki badań skali tych zagrożeń (PDF, 144KB, 4 s.).

Scenariusze zajęć "Bezpieczeństwo dzieci w Internecie" to oferta edukacyjna opracowana w ramach kampanii "Dziecko w Sieci" w 2005 roku i adresowana do uczniów szkół podstawowych oraz gimnazjalnych.  Scenariusze zajęć zawierają szeroki opis dotyczący problematyki bezpieczeństwa dzieci w Internecie i wskazówki dotyczące realizacji zajęć. Osobne konspekty zajęć
opracowano dla czterech grup: klas I-III szkół podstawowych, klas IV-VI szkół podstawowych, gimnazjum oraz rodziców. Treść scenariuszy dla dzieci nawiązuje do fabuły edukacyjnego serwisu internetowego www.sieciaki.pl

2. Podstawy Prawne

 W art. 4 § 1. Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich  sprecyzowano , że „każdy, kto stwierdził istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego, w szczególności naruszanie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, policji lub innego właściwego organu.

§ 2.  „ Każdy, kto dowiedziawszy się o popełnieniu czynu karalnego przez nieletniego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym sąd rodzinny lub policję”

§ 3. „Instytucje państwowe i organizacje społeczne, które w związku ze swoją działalnością dowiedziały się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję oraz przedsięwzięć czynności nie cierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu”.

Art.304. kpk  (społeczny i prawny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie)

§1.  Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję.

§2.   Instytucje Państwowe i Samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.

(Przez pojęcie „ścigane z urzędu” należy rozumieć sytuację, w której oskarżyciel publiczny lub organ Policji po otrzymaniu wiadomości o popełnieniu czynu karalnego wszczyna postępowanie niezależnie od woli pokrzywdzonego, a nawet wbrew jego woli.
Niektóre  kategorie przestępstw z Kodeksu Karnego (w przypadku nieletnich – czynów karalnych) ścigane z urzędu: wymuszenia rozbójnicze, rozboje, kradzieże rozbójnicze,
kradzieże, kradzieże z włamaniem, bójki i pobicia, rozpijanie małoletniego (dostarczanie alkoholu, ułatwianie spożycia, nakłanianie do spożycia), posiadanie, udzielanie, nielegalny obrót i nakłanianie do używania narkotyków, posiadanie niebezpiecznych narzędzi i przedmiotów stanowiących zagrożenie i mogących służyć do przestępstwa, naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego.

3. Nauczyciel funkcjonariuszem publicznym

Nauczyciele otrzymali status funkcjonariusza publicznego

Dzięki temu podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych uzyskają specjalną  ochronę    przewidzianą przepisami Kodeksu Karnego.

Określone czyny zabronione, popełnione na szkodę nauczyciela, będą ścigane z urzędu (dotychczas- z oskarżenia prywatnego). Będą one zagrożone surowszą karą.

Takie rozwiązanie ma przeciwdziałać atakom agresji ze strony uczniów w stosunku do nauczycieli.

Poza określoną „specjalną ochroną”, ustawodawca nakłada także na nauczycieli obowiązki związane z opisanym wcześniej  zagadnieniem prawnego obowiązku zawiadamiania odpowiednich instytucji o sytuacjach  naruszających  prawo. 

Wybrane przestępstwa przeciwko instytucji państwowej wg. Kodeksu Karnego

Art. 226 §1 kk 

„Kto znieważa funkcjonariusza  publicznego albo osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z  pełnieniem obowiązków służbowych podlega karze ograniczenia wolności albo  pozbawienia wolności do roku”

ZNIEWAGA: ubliżanie, zachowanie w sposób obraźliwy (wyzwiska, obelgi, gesty, pisma, rysunki)

Art. 222 §1 kk

„Kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy przybranej podczas  wykonywania obowiązków służbowych podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 3”.

NARUSZENIE: - Uderzenie lub podziałanie na ciało pokrzywdzonego,   np. popchnięcie, szarpanie za włosy, oblanie wodą, itp. (bez uszczerbku na zdrowiu)

Art. 217 §1 kk

„Kto uderza człowieka lub w inny  sposób narusza jego nietykalność  cielesną podlega grzywnie, karze ograniczenia  wolności albo pozbawienia wolności do roku”

Art. 190 §1 kk

„Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.

GROŹBA Polega na zapowiedzi ale również w innej formie oddziaływania na psychikę pokrzywdzonego, przez wykonanie gestów i zachowań np. przystawienie noża do gardła, zbliżanie się z otwartym ogniem do łatwopalnych przedmiotów itp.

Polecane strony:

pokojnauczycielski.natan.pl

4. Algorytmy postępowania

4.1 przy zagrożeniu demoralizacją

Procedura w przypadku, gdy uczeń, który nie ukończył 18 lat używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia w stan odurzenia, uprawia nierząd, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji (naruszenie zasad współżycia społecznego, popełnianie czynu zabronionego, systematycznego uchylania się od obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, włóczęgostwo) nauczyciel  powinien podjąć następujące czynności:

• Poinformować o zaistniałym fakcie dyrekcję szkoły.
• Pedagog szkolny wzywa do szkoły rodziców, opiekunów prawnych i informuje ich o problemach wynikających z zachowania ucznia.
• W obecności ucznia i rodziców pedagog szkolny przeprowadza rozmowę wychowawczą, zobowiązuje ucznia do poprawnego zachowania, a rodziców do szczególnego nadzoru nad dzieckiem.
• W przypadku braku zainteresowania ze strony rodziców do współpracy ze szkołą na rzecz ich dziecka i brakiem poprawy w zachowaniu ucznia, szkoła pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub Policję.

4.2 w przypadku nieletniego pod wpływem alkoholu badź środków odurzających.

• niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły
• odizolowanie ucznia od reszty klasy, pozostawienie pod opieką nauczyciela-wychowawcy
• wezwanie lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia , ewentualnie udzielenia  pomocy medycznej
• zawiadamia rodziców, opiekunów, których zobowiązuje do niezwłocznego odebrania dziecka ze szkoły.
• dyrektor  zawiadamia policję, gdy rodzice ucznia odmawiają przyjścia do szkoły, a on jest agresywny, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób. W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości policja ma możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień O tym fakcie zawiadamia się rodziców/opiekunów  oraz sąd rodzinny jeżeli uczeń nie ukończył 18 roku życia.

4.3 przy popełnieniu czynu karalnego

W każdym przypadku popełnienia przez ucznia czynu karalnego, który nie ukończył 17 lat należy zawiadomić policję lub sąd rodzinny, a w przypadku popełnienia przestępstwa przez ucznia, który ukończył lat 17 prokuratora lub policję.

Czyn karalny- czyn zabroniony przez ustawę jako (art.1§ 2 pkt 2 u.p.n.):

1. przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo
2. wykroczenie określone w art. : 51, 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122, 124, 133 lub 143 k.w.

Postępowanie:

• niezwłoczne powiadomienie dyrekcji szkoły
• bezwzględne powiadomienie rodzica ucznia- sprawcy, ucznia-pokrzywdzonego
• ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia
• przekazanie sprawcy (o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły) dyrektorowi szkoły do czasu przybycia Policji
• w razie potrzeby udzielić wsparcia psychologa osobie pokrzywdzonej w zdarzeniu
• niezwłoczne powiadomienie policji w przypadku gdy sprawa jest poważna (np. rozbój, uszkodzenie ciała itp.), lub sprawca nie jest uczniem szkoły i jego tożsamość nie jest nikomu znana
• zabezpieczenie ewentualnych dowodów lub przedmiotów i przekazanie ich policji, zabezpieczenie miejsca zdarzenia

ZAKAZY:

• Nie należy „na własną rękę” wyjaśniać przebiegu zdarzenia, a zwłaszcza konfrontować uczestników zdarzenia (sprawca-pokrzywdzony).
• Bezwzględnie nie należy dokonywać przeszukania teczek, toreb, kieszeni.