Krok w kierunku "szczepionki" na alergię na białko jaj

Limfocyty to białe krwinki, które regulują pracę układu odpornościowego. Jeśli się je "doświadczy" np. kontaktem z alergizującym białkiem i przeszczepi do innego organizmu, wówczas taki transfer wzmocni reakcję immunologiczną, a organizm zacznie się lepiej bronić przed tym białkiem.

Takie doświadczenie przeprowadzili naukowcy z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie. Wykazali oni, że przeszczepione komórki T CD4+, które miały kontakt z białkiem jaja kurzego wzmocniły odpowiedź immunologiczną na nie. Wyniki ukazały się w czasopiśmie "International Journal of Molecular Science".

- Wyniki naszych badań mogą stanowić krok w stronę opracowania metod leczenia pacjentów z alergią - podkreśla autorka badań dr hab. Dagmara Złotkowska z Zakładu Immunologii i Mikrobiologii Żywności IRZiBŻ PAN w Olsztynie.

*** Jak powstaje alergia?

Alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego organizmu na specyficzny związek, jakim jest alergen. Jest to więc rodzaj nadwrażliwości pokarmowej, która powoduje niepożądane reakcje pokarmowe, angażując układ immunologiczny. W zwalczaniu alergii pokarmowych istotną rolę odgrywają limfocyty T, czyli białe krwinki, regulujące odpowiedź układu immunologicznego.

- To grupa komórek specjalizująca się w obronie naszego organizmu przed niepożądanym działaniem potencjalnych alergenów - tłumaczy dr hab. Dagmara Złotkowska.

Gdybyśmy "nauczyli" komórki, jak rozpoznawać i neutralizować konkretne alergizujące białka, można by transferować tych "nauczycieli" (np. w postaci szczepionek) do organizmu alergików, by zminimalizowali jego odpowiedź immunologiczną.

- Można to porównać do mechanizmu szczepionki mRNA przeciw COVID-19, gdzie, w dużym uproszczeniu, nie podaje się komórkom wirusa, ale "instrukcję w pigułce", jak wytwarzać przeciwciała - wskazuje badaczka.

*** Eksperymentalny transfer

Zespół z Zakładu Immunologii i Mikrobiologii Żywności IRZiBŻ PAN w Olsztynie skupił się na alergii na białko jaja kurzego i możliwości krzyżowej reaktywności z białkami mięsa kurczaka. Mięso to jest częstym składnikiem współczesnej diety; alergia na nie jest stosunkowo rzadka i występuje niezależnie lub właśnie u osób uczulonych na białko jaj (OVA, czyli owalbumina, to główne białko występujące w białku jaj). Z kolei komórki T CD4+ to specjalne komórki odpornościowe, które rozpoznają alergeny w tym białko OVA.

Eksperyment polegał na przeszczepieniu doświadczonych (czyli tych, które już miały kontakt z OVA) komórek T CD4+ do organizmu zwierzęcia, które wykazywało alergię na OVA i któremu podawano mięso kurcząt.

- Okazało się, że taki transfer pomógł poprawić negatywną odpowiedź immunologiczną na OVA, czyli wzmocnił reakcję immunologiczną organizmu na białko OVA, które wcześniej nie było rozpoznawane i zwalczane przez układ odpornościowy - wskazuje dr hab. Dagmara Złotkowska. - Mówiąc wprost, organizm zaczął się lepiej bronić przed tym białkiem.

*** Lek na alergię pokarmową?

Podejście badaczy z Olsztyna jest nowatorskie i może przyczynić się do opracowania metod leczenia pacjentów z alergią.

- Jak dotąd najskuteczniejszym sposobem na leczenie alergii pokarmowej jest metoda diety eliminacyjnej, która eliminuje nie tylko alergeny, ale także te inne białka reagujące krzyżowo - podsumowuje badaczka. - Wątpię, czy w najbliższym czasie znajdziemy "lek" na alergię, ponieważ wciąż wiele czynników i mechanizmów na nią wpływających nie jest jeszcze poznanych.

Wyniki olsztyńskich badań mogą stanowić krok w stronę opracowania metod leczenia pacjentów z alergią np. poprzez podawanie im "nauczonych" grup komórek, które mogłyby obniżać odpowiedź immunologiczną na dany alergen. Jak podkreślają naukowcy - przed nimi jeszcze wiele lat, ale kierunek wydaje się być obiecujący.