Idź do treści strony

Urodził się 4 maja 1941 roku w Dobrzyniu koło Nidzicy – poeta, prozaik i publicysta, zajmujący się mazurską przeszłością, Honorowy Obywatel Olsztyna.

Pochodził z rodziny rolniczej - ojciec Herman Kruk, matka - Meta ze Stachów. W 1945 został osierocony. Do roku 1956 przebywał u krewnych pod Olsztynkiem Szkołę powszechną ukończył w Elganówku pod Ostródą. Następnie uczęszczał do dwuletniej szkoły zawodowej w Ostródzie. W 1956 roku rozpoczął naukę w liceum ogólnokształcącym najpierw w Olsztynku, a następnie w Morągu. Debiutował w 1958 roku wierszem i prozą na łamach harcerskiego tygodnika „Na Przełaj – Junior”. Rozpoczął również współpracę z miesięcznikiem „Warmia i Mazury”, drukując wiersze, prozę recenzje i tłumaczenia (1959-1966). W 1960  zdał maturę i rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W czasie studiów kierował literacką redakcją studenckiego radia.
W roku 1963 był współzałożycielem grupy poetyckiej „Kadyk”, która działała do 1965 roku. W czasie studiów był także naczelnym redaktorem biuletynu Studenckiej Agencji Informacyjno - Fotograficznej (SKIF) oraz wydawcą ksiązki „Almanach poezji”, zawierającej utwory studentów UMK (z lat 1945-1965). W 1965 roku otrzymał I nagrodę i medal Nike Warszawska w konkursie poetyckim zorganizowanym przez Forum Poetów „Hybrydy” i Warszawskie Koło Twórcze Młodych. W 1966 roku uzyskał magisterium.
Jest laureatem wielu nagród za twórczość literacką, m.in. Nagrody Pióra (Gdańsk 1964), Nagrody im. S. Pietaka (1977), dorocznych nagród miesięcznika "Literatura" za Książkę Roku (1988, 1989). Jako prozaik zadebiutował w 1967 r. dwiema powieściami: "Drogi o świcie" i "Na uboczu świata". Bohaterami tych książek są młodzi Mazurzy, boleśnie odczuwający rozpad więzi społecznych i wyobcowania w swoim środowisku.

W Olsztynie Erwin Kruk zamieszkał w 1966 r., gdzie podjął pracę w redakcji gazety "Głos Olsztyński", przekształconej później w Gazetę Olsztyńską. Przez 13 lat pracował jako dziennikarz (od stażysty do starszego publicysty). W tym okresie aktywnie uczestniczył w olsztyńskim życiu kulturalnym i literackim. Był redaktorem czasopisma „Przemiany”, wydawanego przez Klub Literacki ZMS.  W tym okresie rozpoczął, trwającą do 1979 roku, działalność w Stowarzyszeniu Społeczno-Kulturalnym „Pojezierze”. W roku 1968 otrzymał nagrodę Hanki Sawickiej za działalność publicystyczną  w dziedzinie wychowania młodzieży. W latach 1968-1971 był przewodniczącym Ośrodka Olsztyńskiego KKMP, następnie jego członkiem.
W roku 1969 r. został członkiem Oddziału Olsztyńskiego, a  w roku 1980 Oddziału Warszawskiego Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983 roku). W 1969 roku został członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (aż do rozwiązania w 1983).   W 1970 roku wstąpił do PZPR. W 1977 roku był laureatem nagrody artystycznej miesięcznika „Warmia i Mazury” za twórczość literacką związaną  z regionem i nagrody Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie za upowszechnianie  kultury.  Jego niezależna postawa spotkała się z niechęcią ówczesnych władz. W marcu 1980 zrezygnował z pracy w "Gazecie Olsztyńskiej" i przez krótki czas pracował w zespole warszawskiego miesięcznika krytycznego „Meritum”, który rozwiązano po wprowadzeniu stanu wojennego. Od tej pory nie miał stałego zatrudnienia.. W latach 1980-1981 działał w NSZZ "Solidarność  w Olsztynie. W roku 1981 był członkiem Zarządu Regionu. Był inicjatorem i współorganizatorem Mazurskiego Zrzeszenia Kulturalnego, które nie mogło rozwinąć działalności, z powodu odmowy rejestracji. Po 13 grudnia 1981 roku wystąpił z PZPR.
W czasie stanu wojennego nie pracował na żadnym etacie, utrzymując się jedynie z pracy twórczej. W 1982 roku otrzymał nagrodę artystyczną tygodnika „Fakty”. W latach 1988-1990 był współorganizatorem niezależnego stowarzyszenia Olsztyński Klub Obywatelski. W roku 1989 został jego Prezesem. W 1988 roku otrzymał nagrodę POLCUL Fundation, przyznaną przez  Niezależną Fundację Popierania Kultury Polskiej (Australia). W tymże roku został członkiem Polskiego PEN Clubu (w 1991 roku wszedł w skład Zarządu. W latach 1989 – 1991 był senatorem I kadencji Senatu RP. W 1989 roku należał do komitetu założycielskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, następnie został jego członkiem, a od 1993 roku – wiceprezesem. W 1989 roku otrzymał nagrodę Funduszu Literatury i nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia. W 1992 roku był współzałożycielem stowarzyszenia  Polsko-Niemieckie Centrum Młodzieży w Olsztynie. W roku 1993 został członkiem Zarządu.
W 1993 roku otrzymał nagrodę stypendialną Fundacji Czesława Seiferta, przyznawaną przez Polski PEN Club. Jest laureatem wielu nagród za twórczość literacką, m.in. Nagrody Pióra (Gdańsk 1964), Nagrody im. S. Pietaka (1977), dorocznych nagród miesięcznika "Literatura" za Książkę Roku (1988, 1989), Polcul Foundation (1988), Ministra Kultury i Sztuki (1989), Polskiego PEN-Clubu (1993).

Pisarstwo Erwina Kruka jest pełne motywów przeżytej przeszłości, wątków o odrębności ludzi wobec otoczenia, niegodzenia się z zastaną rzeczywistością. Jest wyrazem niepokoju o wartości moralne. Jego twórczość eksponuje wiarę w zasadność wyboru i wierności własnej tożsamości. autorem licznych powieści, esejów i tomików poezji.

W kwietniu 2001 roku Rada Miasta Olsztyna nadała Erwinowi Krukowi Honorowe Obywatelstwo Olsztyna.

 

Wybrane publikacje Erwina Kruka:

Powieści

  • Drogami o świcie (1967)
  • Na uboczu święta (1967)
  • Rondo (1971)
  • Pusta noc (1976)
  • Łaknienie (1980)
  • Kronika z Mazur (1989)

Zbiory esejów

  • Warmia i Mazury (2003)
  • Szkice z mazurskiego brulionu (2003)

Poezja

  • Rysowane z pamięci (1963)
  • Zapisy powrotu (1969)
  • Moja Północ (1977)
  • Powrót na wygnanie (1977)
  • Z krainy Nod (1987)

 

Uchwała

Pogoda