90. rocznica powstania Związku Polaków w Niemczech

Jubileusz ten Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego oraz Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie uczciły konferencją. Odbyła się ona w środę 30 maja br. w Domu Polskim przy ul. Partyzantów. Patronat nad nią objął prezydent Piotr Grzymowicz.

ZPwN założono 27 sierpnia 1922 roku. Główną rolę odgrywali w nim Jan Baczewski, absolwent szkoły rolniczej w Olsztynie, przedstawiciel mniejszości polskiej z terenów Prus Wschodnich oraz Jan Kaczmarek z Westfalii. W połowie 1924 roku organizacja liczyła ok. 32 tys. członków, w tym prawie 4 tys. osób w Dzielnicy IV, obejmującej Olsztyn i Prusy Wschodnie (Warmię, Mazury i Powiśle). Od 1932 r. symbolem ZPwN stał się znak rodła – słowo „rodło” powstało ze zbitki dwóch słów: rodzina i godło. Do września 1939 r. związek miał siedzibę w Berlinie.

Związek prowadził działalność kulturalną, gospodarczą i polityczną. Miał swoich reprezentantów w Sejmie pruskim (posłami byli m.in. Jan Baczewski i Stanisław Sierakowski, pierwszy prezes ZPwN), w sejmikach krajowych i radach miejskich. Angażował się w ochronę interesów polskiej mniejszości narodowej w Niemczech, a także w ochronę polskiego dziedzictwa kulturowego, jakie znajdowało się w granicach Niemiec.

Po II wojnie światowej związek stał się reprezentantem prawnym obywateli niemieckich polskiej narodowości lub pochodzenia oraz polskich stowarzyszeń wobec władz niemieckich. Jego głównym zadaniem stało się wywalczenie dla mieszkającej w Niemczech społeczności polskiej pełnych praw mniejszości narodowej i obrona jej interesów we wszystkich dziedzinach życia społecznego. Od 1956 roku siedzibą ZPwN jest Bochum.

Podczas konferencji w OBN prof. Józef Borzyszkowski z Uniwersytetu Gdańskiego mówił o historii ZPwN i jego dniu dzisiejszym, prof. Bohdan Łukaszewicz z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego) przyjrzał się działalności IV Dzielnicy Związku Polaków, dr Jan Chłosta (Towarzystwo Naukowe im. W. Kętrzyńskiego) zajął się oddziaływaniem kulturalnym Związku Polaków w Niemczech, zaś Tadeusz Pacer z olsztyńskiego Zespołu Szkół Ekonomiczno-Handlowych im. Polaków spod znaku Rodła mówił o tradycji Rodła w tej szkole.
Podobna konferencja planowana jest we wrześniu w Sztumie.