Nowe horyzonty dla Olsztyna

Jak mają rozwijać się miasta? Jak pogodzić potrzeby mieszkańców z ograniczeniami przestrzennymi? To tylko część pytań, na które próbowali odpowiedzieć uczestnicy konferencji „Nowe horyzonty miast – potrzeba rozwoju a ograniczenia obszarów funkcjonalnych”, która odbyła się w Olsztynie.

Samorządowcy, naukowcy, działacze organizacji pozarządowych z całego kraju dyskutowali w stolicy Warmii i Mazur o zmianach granic administracyjnych gmin. To była doskonała okazja do spojrzenia na tę tematykę z perspektywy aktualnych trendów społeczno-gospodarczych, zarządzania strategicznego oraz doświadczeń lokalnych.

- Popularna jest opinia, że samorząd terytorialny udał się nam w Polsce – mówi prezydent Olsztyna Robert Szewczyk. - Po trzydziestu pięciu latach tworzenia go niemal od podstaw na poziomie lokalnym rzeczywiście możemy powiedzieć, że mamy powody do dumy. Ale trzydzieści pięć lat to też okres, który pozwala wyciągać wnioski i szukać możliwości jeszcze lepszego wykorzystania lokalnych potencjałów z korzyścią dla naszych mieszkańców i całego kraju.

Konferencja została podzielona na trzy sesje tematyczne, łączące teorię, praktykę i regionalne doświadczenia.

W pierwszej części – „Nauka i teoria – ograniczeni wspólną przestrzenią” – prelegenci pochylili się nad fundamentalnym pytaniem: jak mądrze kształtować granice gmin w czasach przyspieszonego rozwoju społeczno-gospodarczego? Ta część była bazą do dalszej dyskusji, którą przygotowali naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

- Każdy samorząd walczy o swoje – mówi prof. Wojciech Dziemianowicz z UW. – Spory związane ze zmianą granic administracyjnych mają miejsce niemal zawsze, gdy prowadzona jest próba przeprowadzenia takiego procesu. To pokazuje, jak ważna jest dyskusja nad zmianami przepisów regulujących te kwestię.

Druga sesja konferencji miała charakter panelu dyskusyjnego, w którym udział wzięli przedstawiciele samorządów, Związku Miast Polskich oraz Instytutu Rozwoju Miast i Regionów. Rozmowy prowadzone były wokół doświadczeń związanych z próbami zmiany granic administracyjnych w Polsce.

- W naszym przypadku to był długi proces, ale zakończony sukcesem – mówi sekretarz miasta Rzeszowa, Marcin Stopa. – To wymagało wzięcia na barki sytuacji konfliktowych, które miały miejsce. Byliśmy najmniejszym wojewódzkim miastem, nie mieliśmy terenów pod budownictwo, pod inwestycje. Teraz przyszedł czas na inwestowanie w te tereny. Pamiętajmy, że duże miasta, ich rozwój oddziałuje na bardzo duży obszar gmin i powiatów. Wszystkim powinno zależeć na rozwoju centralnych ośrodków.

Trzecia część spotkania poświęcona była miejskim obszarom funkcjonalnym województwa warmińsko-mazurskiego. Uczestnicy dyskutowali o tym, jak planować rozwój regionu w sposób spójny i zrównoważony. Zgodzili się, że niezbędne jest tworzenie wspólnych strategii inwestycyjnych oraz planów zagospodarowania obejmujących całe aglomeracje, nie tylko granice jednej jednostki samorządowej.

- Musimy współpracować z sąsiednimi gminami - mówi burmistrz Szczytna Stefan Ochman. – Ja jestem w sytuacji, że mam „gminę obwarzankową”. Podejmujemy współpracę na wielu płaszczyznach. To według mnie pierwszy krok do tego, by jak najmniej odczuwać skutki braków choćby dostępnych terenów.

Wiodące ośrodki intensywnie się rozwija. Powstają nowe osiedla, strefy ekonomiczne, infrastruktura transportowa i społeczna. W naturalny sposób rosną również potrzeby przestrzenne. Z drugiej strony, w sąsiednich gminach dynamicznie rozbudowują się tereny mieszkaniowe, które funkcjonalnie stanowią część ośrodków centralnych, ale administracyjnie pozostają poza jego granicami. To zjawisko znane jako rozlewanie się miast rodzi konkretne wyzwania dla planowania przestrzennego, transportu publicznego i świadczenia usług publicznych.

- Ogromnym problemem jest brak jasnych kryteriów zmiany granic miast - mówi dyrektor biura Związku Miast Polskich Andrzej Porawski. – W tym momencie mówi  się o tradycjach, więzach społecznych, podczas gdy granice samorządów nie mają z nimi nic wspólnego. Nie brakuje miast, które już dawno rozrosły się poza granice, a wewnątrz nie mają obszarów rozwojowych.

Organizatorami konferencji „Nowe horyzonty miast” były samorząd Olsztyna oraz Uniwersytet Warszawski. Konferencję honorowym patronatem objęło Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Partnerami byli: Unia Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich, Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Olsztynie, Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Olsztynie oraz Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji. Patronat medialny nad konferencją objęły: Pismo Samorządu Terytorialnego Wspólnota, TVP Info, Oddział Regionalny Telewizji Polskiej w Olsztynie, Radio Olsztyn, Gazeta Olsztyńska i Życie Olsztyna.

[galeria zdjęć]