Ogólnopolskie Obchody Dnia Strażaka

W roku 1771 rada miasta Olsztyna podejmuje uchwałę o powołaniu drużyny strażackiej składającej się z 12 ochotników, wyposażonych w 4 drabiny - w tym 2 przewoźne i dwie sikawki konne.

W roku 1881 powstaje w Olsztynie jedna z najstarszych na Warmii i Mazurach jednostka OSP. Na początku XX wieku w mieście znajdowało się kilka publicznych miejsc alarmowych. Były to małe oszklone okienka znajdujące się w murach domów. W razie pożaru należało stłuc szybkę, naciskając guzik i czekać na przybycie straży ogniowej w celu wskazania jej palącego się obiektu. (Była to publiczna sygnalizacja alarmowa, która przetrwała do lat sześćdziesiątych). Do roku 1872 obok starego ratusza stały drewniane beczki, które napełniano wodą by się nie rozpadły i gotowe były do gaszenia ognia. Ojcowie miasta zakupili co prawda sikawki, lecz radni nie uchwalili pieniędzy na budowę studni. Gdy z biegiem czasu budynek straży pożarnej przy Rybnym Targu, obok Wysokiej Bramy, nie mógł już pomieścić sprzętu, wybudowano w 1910 roku nową strażnicę stojącą do dziś przy ulicy Niepodległości, a w pobliżu niej stajnię dla koni. W ten sposób miejska ochotnicza straż mogła ruszyć w każdej chwili do akcji. Dopiero w 1923 r. olsztyńską straż pożarną zmotoryzowano.

W 1945 r. w maju przybyli na teren miasta Olsztyna Stanisław Łęcki, Stanisław Pietros, Borys Grygorowicz, Aleksander Ammel, Władysław Fursewicz, zaś organizatorem straży pożarnej w tym czasie był Bolesław Mazurkiewicz. Pierwszym posiadanym sprzętem były: wanna, hydronetka, wiadra i łopaty. Za umundurowanie służyły wojskowe mundury niemieckie, które każdy ze strażaków musiał ufarbować. Po przeniesieniu się do dzisiejszej strażnicy zastano ją pustą i zdewastowaną.

W tym czasie komendantem był Władysław Fursewicz. Przystąpiono do zbierania z terenu miasta sprzętu ppoż. Znaleziono jedną motopompę i trochę węży pożarniczych. W tym czasie do pożarów biegano pieszo z wężami pod pachą. Następnie Zarząd Miejski przydzielił straży jednego konia, wyszykowano wóz konny i zaczęto jeździć do pożarów wozem konnym. 

Głównym zadaniem straży było: gaszenie pożarów, prowadzenie szkolenia, remonty i sprzątanie pomieszczeń koszarowych.

W sierpniu 1945r. olsztyńska straż pożarna otrzymała wóz ciężarowy marki "FORD", który wymagał remontu. W październiku 1945r. straż pożarna otrzymała kolejne dwa wozy pożarnicze, które również wymagały remontu. Posiadano też cztery motopompy, sporą ilość węży oraz przyczepy do motopomp. Rok 1946 był rokiem remontu strażnicy, przerobiono część garaży na sypialnie, ogrodzono strażnicę płotem murowanym. Strażacy brali czynny udział w akcjach społecznych, np.: odgruzowaniu i budowie miasta, uruchomieniu pierwszego tramwaju. W tym czasie Komendantem ZSP był mjr Jan Tajchert.

W roku 1947 wystąpiła duża ilość pożarów na terenie naszego województwa, a ZSP z Olsztyna jako jedyna, która posiadała jako taki sprzęt i przeszkolonych ludzi gasiła pożary w całym województwie. W 1948r. otrzymano samochód gaśniczy "FORDSON" i samochód ciężarowy "FORD", który został skarosowany na samochód gaśniczy. 

W 1950r. Komendantem MZSP został por. poż. Jan Morawski. W podziale bojowym w systemie dwuzmianowym zatrudniono już 50 osób. W Komendzie pracowało 6-ciu pracowników. Na terenie miasta istniały już dwie zakładowe ochotnicze straże pożarne. Jedna w Fabryce Mebli, druga w Gazowni Miejskiej. MZSP (Miejska Zawodowa Straż Pożarna) w Olsztynie w 1950r. posiadała 3 samochody gaśnicze z demobilu, 1 samochód ciężarowy i dwa rowery oraz 5 motopomp i około 3500 mb. węży tłocznych. W 1956 roku zostaje przeprowadzona reorganizacja straży pożarnej w województwie i powstają cztery okręgi pożarnicze, które działają do 30.06.1975 roku. W latach 1958 do 1974 odnotowano ponad 2100 ha lasów, a w latach 1975- 1985 niecałe 600 ha.

W latach 1957 - 1959 oddano do użytku centralne ogrzewanie w całym gmachu, przybywa także bardziej nowoczesnego sprzętu, strażacy posiadają już pięć samochodów bojowych. Trwają również intensywne prace w zakresie szkoleniowym i doskonalenia umiejętności. Od 1958 r. Miasto i Powiat Olsztyn ma wspólną Komendę.

Uchwałą Powiatowej i Miejskiej Rady Narodowej Komendantem miasta i powiatu został mianowany st. kpt. poż. Julian Dryja, a zastępcą ds. powiatu ppor. Stanisław Mikulak. Powiatowo- Miejska Rada Narodowa w Olsztynie w 1963 kupuje dwa samochody GBM (Star 20). Pomiędzy rokiem 1960 a 1965 przybyło kolejnych samochodów m.in. sześć wozów bojowych, wóz wężowy wykonany przez strażaków. 

W roku 1965 ZSP w Olsztynie obchodziła swoje dwudziestolecie i otrzymuje jako jedyna jednostka w województwie drabinę mechaniczną na podwoziu ZIS-5 o długości 30 m, która swój chrzest przeszła przy pożarze Starego Ratusza w 1966 roku, gdzie spaleniu uległo 2/3 poddasza.. Drabina służyła do 1976 roku, w którym powstał pożar Sądu  Wojewódzkiego i  Rejonowego,  spaleniu uległo poddasze użytkowe, w akcji brały udział wszystkie samochody gaśnicze posiadające zbiorniki wodne samochodowe zarówno zawodowe straże i ochotnicze całego rejonu. Zniszczeniu uległa drabina mechaniczna SD 30 ZSP W roku 1975 nastąpiła reorganizacja administracji państwowej (likwidacja powiatów). Powstała Komenda Rejonowa Straży Pożarnych obejmująca działaniem miasto Olsztyn oraz 7 gmin przyległych i 2 miasta (Barczewo, Olsztynek, Stawiguda, Jonkowo, Gietrzwałd, Dywity, Purda).

W 1975 roku KRSP jako pierwsza otrzymuje samochód proszkowy GPr 3000 w województwie i otrzymuje GCBA 6/32 oraz GBA 2,5/16, jedne z pierwszych nowych egzemplarzy samochodów gaśniczych w woj. olsztyńskim. W czerwcu 1978 roku tuż przed dożynkami centralnymi, miasto Olsztyn dostaje drabinę mechaniczną SD-30 Magirus.

Na terenie Olsztyna obok Zawodowej Straży Pożarnej działały Zakładowe Straże Pożarne, w Olsztyńskich Zakładach Opon Samochodowych i Polskich Kolejach Państwowych. W 1980r. pożar Polikliniki, spaleniu uległa część środkowa obiektu, poddasze użytkowe, oddziały jak Laryngologia, Ginekologia. Przeprowadzono ewakuację osób i mienia całego obiektu. Do akcji użyto siły i środki miasta Olsztyn i okolicznych miejscowości. 

W 1983 r. rozpoczęto budowę nowej strażnicy. Był to trudny okres dla tego typu przedsięwzięć, trudności były również z materiałami budowlanymi. Lata 1983- 87 były dla wszystkich strażaków latami budowy, do której każdy pełniący służbę w tym okresie dołożył własną pracę. W marcu 1988 roku po pięciu latach budowy załoga Zawodowej Straży Pożarnej i Komendy Rejonowej Straży Pożarnych przeprowadziła się do nowego obiektu. W tym okresie Komendantem Rejonowym był płk Tadeusz Dryja, Komendantem Wojewódzkim płk Stanisław Mikulak.

W dniu 1 października 1988 roku odszedł ze służby na zasłużoną emeryturę Komendant Rejonowy płk poż. Tadeusz Dryja, a jego obowiązki przejął płk Waldemar Ulatowski. W 1990 roku nastąpiła kolejna zmiana na stanowisku Komendanta Rejonowego, którym został płk poż. Leszek Duszkiewicz. Coraz szerszy zakres zadań wymagał m.in. dobrego współdziałania z innymi służbami ratowniczymi jak Policja, Pogotowie Ratunkowe i inne służby. Aby osiągnąć ten cel powołano Centrum Organizacji Działań Ratowniczych w Olsztynie, mieszczące się w budynku Straży Pożarnej przy ul. Niepodległości 16. Centrum rozpoczęło swoją działalność w noc sylwestrową z 1991/92 roku, kiedy to uruchomiono stanowiska kierowania Policji, Pogotowia Ratunkowego oraz zespoły wyjazdowe Pogotowia Ratunkowego. W roku 1991 nastąpił wybuch gazu w budynku mieszkalnym   wielokondygnacyjnym przy ul. Żołnierska 12 b. Budynek 11 piętrowy. Zniszczeniu uległy całkowicie 4 mieszkania na parterze oraz piwnice. Na miejscu zginęły 2 osoby, 3 osoby wydobyto zasypanych pod gruzem, ewakuowano 26 osób oraz cześć mienia.

Pierwszego lipca 1992 roku powołano do życia Państwową Straż Pożarną, jako służbę mającą sprostać potrzebom postępujących zmian cywilizacyjnych. Nowa straż pożarna to nowe zadania określone w Ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 roku o Państwowej Straży Pożarnej. Wszystko to doprowadziło do zmian organizacyjnych na terenie województwa i miasta. Komendantem Rejonowym Państwowej Straży Pożarnej został kpt. poż. Grzegorz Matczyński. Powołano trzy Jednostki Ratowniczo- Gaśnicze na terenie miasta.

Rok 1995 był rokiem szczególnym dla historii olsztyńskiej straży pożarnej, był to rok 50-lecia działania zawodowej służby. 

Komenda Rejonowa wraz z jednostkami zabezpieczała rejon o powierzchni 1823,8 km2, zamieszkujący przez 239 tys. ludzi. Obejmował on miasto Olsztyn, miasto i gminę Barczewo i Olsztynek oraz gminy Dywity, Gietrzwałd, Jonkowo, Purda i Stawiguda. 

Komenda Miejska PSP w Olsztynie, która powstała z dniem 01.01.1999r. na miejscu dotychczasowej Komendy Rejonowej, powiększyła swój obszar działania o pięć kolejnych gmin: Biskupiec, Dobre Miasto, Jeziorany, Kolno, Świątki. Przejmując te obszary Komenda Miejska PSP w Olsztynie przejęła siedzibę zlikwidowanej Komendy Rejonowej w Biskupcu, gdzie utworzono Jednostkę Ratowniczo-Gaśniczą nr 3. Obszar chroniony powiatu olsztyńskiego wraz z miastem Olsztynem to 2 926 km2. 

Od 1 lutego 2007 roku stanowisko Komendanta Miejskiego piastuje bryg. Andrzej Górzyński. Obecnie Komenda Miejska liczy 184 funkcjonariuszy i 5 pracowników cywilnych.

Komenda nadzoruje działalność 63 jednostek OSP (w tym 22 włączonych do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego). Strażacy – druhowie jednostek OSP przeszkoleni i wyposażeni w pojazdy i narzędzia ratownicze to załoga ponad 1000 osobowa.

W komendzie powołane są cztery specjalistyczne grupy ratownictwa wodno-nurkowego, chemicznego, wysokościowego oraz poszukiwawczo - ratownicza.

Do prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych komenda z trzema jednostkami ratowniczo - gaśniczymi wykorzystuje 33 pojazdy, natomiast strażacy ochotniczych straży pożarnych dysponują 100 pojazdami. W latach 2007 – 2014 jednostki ratowniczo – gaśnicze oraz ochotnicze straże pożarne włączone do KSRG, wzbogaciły się o nowoczesne pojazdy i sprzęt ratowniczy, dzięki wykorzystaniu środków unijnych, wsparciu budżetu państwa oraz samorządów miasta, powiatu i gmin. Ponadto zrealizowano szereg inwestycji, wspomnę o dwóch najważniejszych, tj. budowie bazy kontenerowej z dziesięcioma stanowiskami oraz termomodernizacji budynków.

W roku 2015 przypada 70 rocznica działalności zawodowej straży pożarnej w Olsztynie oraz powiecie olsztyńskim.