Rekultywacja zakola Łyny

Piotr Grzymowicz, prezydent Olsztyna podpisał dziś w WFOŚiGW umowę na rekultywację terenu poprzemysłowego dawnej gazowni. W ramach umowy Olsztyn otrzyma pożyczkę na dokończenie prac związanych z przywróceniem wartości użytkowych i przyrodniczych zdegradowanemu obszarowi leżącemu w zakolu Łyny. W przyszłości realizacja tego przedsięwzięcia pozwoli na sprzedaż zrekultywowanych gruntów inwestorom.

W ten sposób terenowi, o którym mowa, przywrócone zostaną wartości sprzed degradacji środowiska. Taki jest zakładany cel projektu. W planach miasta jest stworzenie tu naturalnego ciągu komunikacyjnego prowadzącego ze Starego Miasta i Parku Podzamcze do zakola Łyny i Parku Centralnego. Tym samym, zyska na tym całe otoczenie po byłej gazowni.

Rekultywowany teren położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Łyny, tzw. zakolu Łyny. Prace rekultywacyjne obejmują swoim zasięgiem teren o powierzchni blisko 0,5 ha. Obszar planowanych prac obejmuje teren, na którym w latach 1897-1974 funkcjonowała gazownia miejska, produkująca gaz z węgla kamiennego metodą koksowniczą.

Rekultywacja odbywa się metodą ex-situ polegającą na wydobyciu zanieczyszczonych gruntów i uzupełnianiu powstałych wykopów czystym gruntem mineralnym. Wymieniany grunt zanieczyszczony jest substancjami ropopochodnymi, metalami ciężkimi, cyjankami i fenolami.. Wymiana gruntu jest prowadzona w przedziale głębokości 0,1 m – 6,0 m p.p.t., w zależności od występowania zanieczyszczeń w danych strefach głębokościowych. Powstały odpad zostanie przekazany do unieszkodliwienia podmiotowi posiadającemu stosowne zezwolenie.

Dodatkowo, w ramach prac rekultywacyjnych, będą odpompowywane zanieczyszczone wody gruntowe. Po usunięciu zanieczyszczonych gruntów, a także pozostałości fundamentów oraz po oczyszczeniu wód gruntowych, zostaną pobrane próby z powstałych wykopów oraz wód gruntowych.
 
Planowany termin zakończenia projektu: 30.06.2013
Koszt całkowity: 6 331 291,00
Kwota pożyczki: 621 378,00
 
I faza:
Koszty poniesione: 2923 062,00
NFOŚ: 2 338 442,00
Gmina: 584 610,00
 
Obecnie rekultywowany teren był w przeszłości użytkowany jako gazownia, gdzie gaz produkowano metodą koksowniczą z węgla kamiennego. Na terenie gazowni znajdowały się: zbiornik gazu, zbiornik ze smołami pogazowymi wraz z instalacjami, szereg budynków technicznych i budynek administracyjny.

w drugiej połowie lat 70-tych XX wieku rozebrano i usunięto obiekty naziemne starej gazowni. W gruncie nadal znajdują się elementy podziemne i infrastruktura starej gazowni w postaci: podziemnego zbiornika z pozostałościami smół pogazowych (odpady niebezpieczne), rurociągów, podziemnych instalacji, piwnic. Pozostawione obiekty, szczególnie zbiornik z pozostałościami smół pogazowych stanowią potencjalne ognisko zanieczyszczenia gruntu oraz wód podziemnych.

W 1995 r. zarejestrowano wyciek smół pogazowych do środowiska gruntowo-wodnego, wobec czego w tym samym roku wykonano neutralizację smoły pogazowej w pozostawionym w gruncie zbiorniku.

W związku z powyższym w obrębie działki występują zarówno częściowo zinwentaryzowane zanieczyszczenia, jak również z dużym prawdopodobieństwem inne substancje, które stanowią zagrożenie dla środowiska naturalnego, a w szczególności gruntowo-wodnego (bezpośrednie pobliże koryta rzeki Łyny oraz ujęcia wód podziemnych).

Potrzeba rekultywacji oraz jej kierunki stanowiły jeden z zasadniczych wniosków projektu MAGIC, którym objęty był analizowany teren w latach 2005-2008 (program MAGIC był współfinansowany ze środków UE). Wykonano 18 piezometrów w I poziomie wodonośnym do głębokości 9 m oraz 3 piezometry w II poziomie wodonośnym do głębokości 48 m. Wspomniane otwory posłużyły do poboru próbek wody, które poddano analizie chemicznej na zawartość: anionów, kationów, BTEX, WWA, fenoli. Zakres badań dostosowano do spodziewanych zanieczyszczeń, jakie mogą przedostawać się do gruntu i wód podziemnych w związku z produkcją gazu z węgla. Uzyskane wyniki wskazują na ryzyko istnienia wysokich stężeń sumy WWA, BTEX wielokrotnie przekraczających normy dopuszczalne polskim prawem. Ponadto podczas wykonywania odwiertów pobrano próbki gruntu, określając na ich podstawie skład, uziarnienie i wodoprzepuszczalność.