Gutkowo będzie przebadane, szkoda zostanie usunięta

Piotr Grzymowicz, Prezydent Olsztyna spotkał się ze służbami miejskimi oraz przedstawicielami instytucji działających na rzecz ochrony środowiska w Olsztynie w sprawie wycieku oleju napędowego na bocznicy kolejowej w Gutkowie. Podczas spotkania ustalono zakres działań mających na celu w jak najszybszym czasie oczyszczenie środowiska gruntowo-wodnego w okolicy.

13 stycznia 2012 r. podczas przetaczania wagonów na bocznicę kolejową ORLEN, doszło do zderzenia dwóch składów pociągów towarowych przewożących olej napędowy oraz benzynę. W wyniku zdarzenia nastąpiło uszkodzenie kilku cystern, przy czym jeden wagon uległ rozszczelnieniu. Wskutek tego doszło do wycieku 56 m3 oleju napędowego do środowiska gruntowo-wodnego. Bezpośrednio po zdarzeniu do akcji ratunkowej przystąpiła Państwowa Straż Pożarna z Olsztyna. Dzięki akcji ratunkowej, odpompowano około 25 m3 oleju napędowego. Pozostała część uległa rozproszeniu w środowisku gruntowo-wodnym.

Od dnia 13 stycznia 2012 r. do chwili obecnej prowadzone są działania na miejscu zdarzenia, które polegają na sczerpywaniu oleju napędowego z powierzchni wód gruntowych oraz na monitorowaniu zasięgui dynamiki rozszerzania się plamy wolnego produktu naftowego. Dzięki tym działaniom udało się odpompować około 6 m3 oleju napędowego. W przypadku występowania wolnego produktu naftowego na wodach gruntowych (a z taką sytuacją mamy do czynienia w omawianej sprawie) koniecznym jest jego sczerpanie przed przystąpieniem do właściwych prac rekultywacyjnych. Ani wymiana gruntu, ani zastosowanie innej metody rekultywacji, nie przyniosłyby zamierzonego efektu ekologicznego, jeżeli z torowiska nadal napływałby olej napędowy.

Przedmiotowe działania zostały rozpoczęte na zlecenie PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zakładu Linii Kolejowych w Olsztynie i są kontynuowane na zlecenie sprawcy szkody, tj. spółki ORLEN KolTrans.

Prowadzone prace nie tylko pozwoliły ograniczyć rozprzestrzenianie się wolnego produktu naftowego w środowisku gruntowo-wodnym, ale także umożliwiły określenie orientacyjnego zasięgu plamy zanieczyszczeń. Wyniki dotychczasowych badań nie wskazują obecnie na zagrożenie zanieczyszczenia jezior, tj. Redykajny, Tyrsko i Krzywe.

Ponadto, w ramach działań zapobiegawczych, wykonano sondowania atmogeochemiczne. Badanie to polega na ocenie zawartości substancji ropopochodnych w powietrzu glebowym. Uzyskane wyniki wskazują, że najwyższe stężenia substancji ropopochodnych kumulują się wokół miejsca wycieku, na bocznicy kolejowej.

W celu jednoznacznego określenia zasięgu i stopnia zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego, sprawca szkody (ORLEN KolTransSp z o.o.) w najbliższych dniach rozpocznie prace terenowe. Będą one związane z poborem prób do analiz laboratoryjnych. Przebadany zostanie grunt, woda gruntowa oraz woda powierzchniowa z oczka wodnego (najbliżej położonego od miejsca zdarzenia). Pobór prób uwzględni także nieruchomości położone przy ul. Bażantowej, bezpośrednio sąsiadujące z miejscem zdarzenia. Oznaczenia, które wykona akredytowane laboratorium, będą obejmowały poszczególne składniki substancji ropopochodnych: sumę benzyn, sumę olei mineralnych, BTEX (benzen, toluen, ksylen), a także wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Na podstawie tego rozpoznania możliwe będzie jednoznaczne stwierdzenie z jak dużym zanieczyszczeniem mamy do czynienia. Wyniki przedmiotowego rozpoznania będą uzupełnieniem, złożonego przez spółkę ORLEN KolTrans, wniosku o uzgodnienie działań naprawczych (rekultywacji).

Niezwłocznie po otrzymaniu wspomnianego dokumentu, zorganizowane zostanie z mieszkańcami ul. Bażantowej spotkanie, podczas którego zaprezentowane będą wyniki badań oraz stopień i zasięg zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego. Nastąpi to przed wydaniem decyzji w sprawie prowadzenia działań naprawczych.  

Tam, gdzie będzie to możliwe, z technicznego punktu widzenia, zastosowanie znajdzie metoda rekultywacji ex-situ, która polega na wydobyciu zanieczyszczonego gruntu i zastąpieniu go gruntem czystym. Zaletą tej metody jest możliwość przywrócenia stanu środowiska do wymaganych standardów jakości w krótkim czasie.
Jeśli zatem przeprowadzone badania wykażą zanieczyszczenia na prywatnych posesjach przy ul. Bażantowej, te obszary zostaną poddane rekultywacji opisaną metodą. Będzie miało to na celu jak najszybsze umożliwienie bezpiecznego użytkowania gruntów przez mieszkańców.

W innych miejscach (bocznica kolejowa)prawdopodobniezostanie zastosowana bioremediacja,która polega na wykorzystaniu mikroorganizmów, powszechnie występujących w środowisku glebowym. Mikroorganizmy, po uprzednim namnożeniu, są aplikowane do środowiska gruntowego. Wykorzystują one w procesach życiowych produkty naftowe jako źródło węgla, dzięki temu rozkładają je do dwutlenku węgla i wody. Jest to proces długotrwały, ale przynoszący zadowalające efekty ekologiczne. Stosowany biopreparat musi posiadać atest higieniczny, zapewniający bezwzględne bezpieczeństwo stosowania.

Wszędzie tam, gdzie zanieczyszczenie zostanie stwierdzone, muszą zostać podjęte działania naprawcze. Przeprowadzenie i sfinansowanie rozpoznania zasięgu i stopnia zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego, a następnie właściwych działań naprawczych spoczywa na sprawcy szkody.

Rozpoczęcie właściwych prac rekultywacyjnych przewidywane jest w kwietniu br.

Próba oleju napędowego, który wyciekł w dniu 13 stycznia 2012 r. z cysterny, została zabezpieczona i będzie przebadana pod kątem obecności wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA). Olej napędowy zawiera śladowe ilości WWA. Ta grupa związków chemicznych powstaje przede wszystkim jako produkt spalania różnych paliw i tą drogą jest emitowana do atmosfery. Ponadto, w obecnych warunkach meteorologicznych, związki te wykazują bardzo małą lotność.

Jednakże spółka ORLEN KolTrans zobowiązała się do przeprowadzenia tych badań, aby wykazać jakie jest prawdopodobieństwo parowania tych związków na miejscu skażenia.